۱۳۸۷ فروردین ۲۶, دوشنبه

آسیب شناسی یک حادثه ی شوم / پریسا مزینانی

اکرم مهدوی ، زنی که در سال 82 به کمک یک مرد دیگر ٬ شوهر 74 ساله خود را که نزدیک به 50 سال از وی بزرگتر بوده به قتل رسانده ٬ با تأیید حکم صادره در دیوان عالی کشور و ارسال آن جهت استیذان رئیس قوه قضاییه در معرض اعدام قرار دارد .اکرم مهدوی دوبار ازدواج کرده و هر دو ازدواج در سنين پائين و ناخواسته انجام گرفته است و اقدام او به ارتکاب قتل ناشی از رشد خشم و خشونت در خانواده در پی يک ازدواج اجباری است ٬ اکرم مهدوی تحت فشار خانواده در آغاز سنين بلوغ با پيوند زناشويي بست كه چهل سال از او بزرگتر بود و حاصل اين ازدواج يک دختر هفده ساله است .بی شک ٬ اکرم مهدوی قربانی پدیده ی شومی به نام ازدواج اجباری است ٬ ازدواج اجباری هنگامی شکل می گیرد که زن یا مرد به علت فشارخانواده مجبور به ازدواج می شود ٬ این فشار می تواند جسمی یا روانی باشد . ازدواج‌هاي اجباري و زودرس هنوز هم واقعه‌اي تلخ در جهان است كه خاموش و بي ‌صدا در دنياي دختران فقر و تسليم رخ مي‌دهد و آنها را وادار به پذيرش خواستهاي تحميلي ناخواسته از دل خويش مي‌كند تا بيش از عقل و منطق، تنها به سنت اجدادي‌شان عمل كنند يا از سر بيچارگي تن به بايدها دهند. معضلات ناشي از ازدواج اجباري بسیارند و می توانند به این شکل بروز نمایند که زن يا مردي كه به صورت اجباري تن به ازدواج دهد، بخاطر اينكه علاقه يي به همسرش ندارد، او را دچار تزلزل مي كند و حتي گاه به رابطه نامشروع مي كشاند، البته دست مرد در اين خصوص باز است و او مي تواند همسر دوم اختيار كند، اما زن ... پس به آسانی قابل درک است که زن در این مورد ٬ مانند موارد مشابه بسیاری ٬ مورد بی مهری و کم بهایی قانون قرار گرفته است . شاید اگر مرد نیز همانند زن امکان دست یابی و تشکیل زندگی دوباره ای را نمی یافت ٬ چنین سهل و بی قید به راه دومی نمی اندیشید . معضل بعدي در اين رابطه فرزنداني هستند كه از ازدواج اجباري به وجود مي آيند، اين بچه ها هرگز در زندگي موفق نخواهند بود، چرا كه در محيطي ناآرام زندگي مي كنند و تنها چيزي كه از والدين خود ياد مي گيرند، دعوا و درگيري است . معضل زنان بي سرپرست هم از جمله اين مسائل است ، مردان وقتي ازدواج ناخواسته دارند، در برخي مواقع زن و زندگي خود را رها مي كنند و آنها را بي سرپرست مي گذارند و معضلات فراواني با اين حركات به وجود مي آید . زنان سرپرست خانواده ٬ فرزندان بزه کار و ... از عواقب این پیشامد هستند . ازدواج اجباری ٬ بستگی عمیقی به فقر و بی بضاعتی خانواده ی زن دارد که طی آن دختر ٬ همچون کالایی کم ارزش به مردی واگذار می شود که شاید کم ترین بها را به زن و خانواده ی خود بدهد . پس تا حل مشکلات معیشتی افراد جامعه این رخداد ادامه خواهد داشت . خانواده هایی با تعداد فرزند زیاد ٬ بی آتیه و مسکن ٬ بی سرمایه و پس انداز بیشترین هجمه ی ازدواج اجباری برای دختران خود را دارا هستند . بر طرف سازی این معضل اجتماعی به کار و پژوهشی کاربردی نیازمند است تا این مشکل از ریشه بر کند . به اعتقاد بسياري از آسيب‌شناسان اجتماعي اين پديده از نظر جغرافيايي مرز نمي‌شناسد و در تمام كشورهاي آسيايي و حتي در اروپا هم مشاهده مي‌شود؛ اما معمولا در جوامع روستايي، شهرهاي كوچک و مناطقي كه هنوز در آنها قبيله جايگاهي فراتر از قانون دارد و بيشتر براي دختران كم سن كه هنوز تحت سلطه مطلق خانواده هستند، رخ مي‌دهد ٬ از ديگر سو ، ناتواني مالي والدين در امرار معاش فرزندان، علت مهمي است كه بروز ازدواج‌هاي اجباري در سنين پايين يعني در دوره‌اي كه پدر و مادر احاطه كاملي بر فرزند خود داشته و او نمي‌تواند مخالفتي در اين زمينه داشته باشد را رقم مي‌زند .با توجه به همه ی این نکات ٬ باید در نظر داشت که اکرم ٬ ناخواسته پای در راهی نهاده است که به طور حتم ٬ اگر راه دیگری داشت ٬ تن به این نوع زندگی نمی سپرد . ازدواج اجباری در سنین کم به واسطه ی عدم حمایت خانواده و جامعه از زن ٬ در رویارویی با مشکلات ناشی از فقدان تفاهم و زندگی مطلوب این امکان را به وجود می آورد که زن دست به رفتارهایی دور از هنجارهای اجتماعی و حتی عاطفی زند. شایان ذکر است ٬ اگر به این پدیده با نگاهی عمیق تر و کارشناسانه تر بنگریم و برخورد جدی با این معضل را در کشور نهادینه سازیم ٬ این احتمال می رود که بتوانیم ٬ از بروز بسیاری حوادث تلخ جلوگیری کنیم . به طور مثال در نروژ مجبور کردن یا تحت فشار قرار دادن افراد برای ازدواج غیر قانونی است و قانون نروژ ازدواج اجباری را جرم سنگینی محسوب می کند. همچنین بردن یک شخص جوان از نروژ به کشوری دیگر و مجبور کردن وی به ازدواج در آنجا نیز غیر قانونی است .قانون نروژ درباره ازدواج می گوید : « زنان و مردان به طور مساوی از حق آزادی در انتخاب همسر برخوردار هستند. ازدواج باید به اختیار و با توافق طرفین صورت گیرد.» قسمتی از بخش ١ قانون ازدواج« در صورت ارتکاب به ازدواج اجباری، هر کس که از طریق خشونت، اجبار، فشار یا هر گونه رفتار ناشایست دیگری، یا تهید به چنین رفتاری، کسی را مجبور به ازدواج کند مجازات خواهد شد. مجازات ارتکاب به ازدواج اجباری ۶ سال حبس خواهد بود. معاونت در چنین جرمی نیز همین مجازات را در پی خواهد داشت.» بخش ۲۲۲، قسمت دو، قانون جزایی نروژ . چندین سازمان هستند که به جوانانی که احساس می کنند در شرایط ازدواج اجباری قرار گرفته اند کمک می کنند. به عنوان مثال، مرکز بین المللی صلیب سرخ اسلو (ORKIS) یک خط تلفن ویژه کمک در رابطه با ازدواج های اجباری دارد. در صورت نیاز به کمک یا مشورت، می توانید با آنها تماس بگیرید. کلیه افرادی که در این مرکز فعالیت می کنند موظف به حفظ اسرار مراجعین هستند و اگر مایل نباشید، مجبور نیستید نام خود را افشاء کنید. این خط تلفن رایگان است. شما می توانید طی روزهای کاری هفته بین ساعات ٠:٠۹ الی ٠٠: ١۸ از طریق شماره تلفن ۸١۵۵۵۲٠١ با این مرکز تماس بگیرید. یقینا اگر در ایران نیز چنین مراکزی با نظارت همه جانبه ی کارشناسان و به طور رایگان به ارائه ی خدمات بپردازند و کوشش شود که فرهنگ ازدواج صحیح در میان توده ها و به ویژه اقشار کم درآمد و بی بضاعت نهادینه گردد و یا بهتر از همه ی این راهها مشکلات اقتصادی افراد جامعه مرتفع گردد ٬ یا در زمینه ی کاهش مشکلات معیشتی مردم تدبیری اندیشیده شود ٬ دیگر شاهد رویداد چنین حوادث تلخی نخواهیم بود . اکرم ٬ اولین زن قربانی این فاجعه ی شوم نیست و با مرگ او این سلسله معضلات پایان نمی یابد ٬ پس بر ماست که با همه ی توان خود نخست از مرگ او جلوگیری کنیم و سپس اقدامی گسترده در جهت رفع همه ی علل این حادثه ی تلخ و رویداد مجدد آن به کار بندیم .

۴ نظر:

ناشناس گفت...

سلام پریسای عزیز.
من اون لوکو رو تو وبلاگم قرار دادم،اما چرا نشون نمیده؟!

ناشناس گفت...

حالا كاري ندارم ها. آخه آدم اينقدر ترسو كه طرف بگه شوهرت رو بكش اونم بره بكشه؟
من هروقت اين زن هاي ايروني رو مي بينم كه شوهر مي كشن ياد كتاب گل صحرا مي افتم.
آدم مي تونه با سيلي شوهر كنه يا كمي شجاع تر باشه و بره تو جامعه حالا نهايتش دوبار بهش تجاوز بشه بعد يه خاكي به سر كنه يا شايد هم روسپي بشه يا نهايتش بشه اون دختره كه الان سفير سازمان ملل متحد در زمينه حمايت از زنان است.
من كلا فكر مي كنم تا اين آقايون با افكار فسيل شده تو اين مملكت حكومت مي كنن خيلي نمي شه به راه حل قانوني سريع و در دسترس اميدوار بود. فكر كنيد براي تصويب كوچكترين قانونش بايد از سد چندتا از اين ها بگذري؟
مگه ما چندتا زن قانون دان و نگران در اين حوزه داريم. تازه بايد به اين فاجعه افاضات جديدي را هم كه مثل باران سنگ در راه اين ها مي بارد اضافه كنيم.
لايحه حمايت از كانون خانواده كه دولت محترم چند مدت پيش تقديم مجلس كرد را كه همه مان يادمان است.
بايد از راه ديگري وارد شد. بايد رفت و يكي دوتا كلاس گذاشت براي اين بيچاره ها كه شجاعت داشته باشند. خواري بهتر از قاتل بودن است. بايد يادشان داد كه حتا اگر مجبور شدند با يكي از اين مردهاي ... ازدواج كنند زندگي تمام نشده. بروند خودشان را از يك جاي ديگري بسازند. بايد بهشان اميدواري داد.
به جاي فشار آوردن به مغز يك عده آدم خشك مغز كه اهرم هاي قانون توي دستشان هست بهتر است از پاييسن فشار وارد كرد. بالاخره اگر همين ها چندتا چيز ياد بگيرند ياد مي گيرند بقيه راه را خودشان بروند.
كاش اين يك ميليون نفري كه قلم دست مي گيرند امضا مي كنند تلاش كنند به اين ها اين چيزها را ياد بدهند وگرنه امضاي يك ورقه كه كاري ندارد. راحت زيرش مي زنند. يا نهايتش مي روند زندان و آب خنك مي خورند. چه چيزي عوض مي شود؟

ناشناس گفت...

mosallaman vaghty ghanoon hich rahi baraie defa az zanane ghorbanie in ejbarha va khoshoonatha pishe pa nemizare, zan baraie rahaiie khodesh charei nemibine joz khodkoshi ya koshtane hamsare nadorost.Ama moteassefane in ghavanine tabizamiz ke moteallegh be tavaiefe arabe va bezoor be keshvare ma ghaleb shode az anja ke be nafe mardane va zanan ro hamishe door az sahne va niazmande be mard negah midare taghiiri nakhahand kard. Vaghean chareie in darde tabiiz chist?

ناشناس گفت...

baziha engar matlab ro kamel nakhoondan, in ezdevaj ejbari boode, ezdevaji ke ejbari bashe az nazare shar'i ham halal nist ta be orfesh berese!(ghoran ro bekhoonin) Chera yek zan baiad salhaie sal shekanje o tahghir ro tahamol kone? Az koja maloome gonahe inhame shekanje o zolmi ke shohar be zanesh vared karde bishtar az gonahe ghatl nabashe? az koja maloom zire in kotakha zan koshte nashe, kama inke barha etefagh oftade. Shoma jaie in zan boodin ke behesh tarsoo laghab midin? Aslan midoonin too 20 salegi ba ye marde 70 sale zendegy kardan yani chi? Oon mardi ke be jaie fekr kardan be oon doniash mire hamchin jenayati mikone baiad montazere avaghebesh ham bashe, zane goosfand ke nist, ensane, ehsas dare, avatef dare, niaz dare... age bezoor hazer be ezdevaj shode be khatere ine ke rahe digei nemishnakhte, na be khatere tars, be khatere inke shaiad omidi dashte be inke in mard mesle ghabli avazi nabashe...Vaghty ghanoon azash hemaiat nemikone chetor khodesho khalas kone?! Shaiad ba in ghatlha mardha kami be khodeshoon bian va kami az havasranihashoon kam konan...dar zemn sohbat kardan va be digaran amr o nahi kardan sadast, khode shoma baraie komak be in zanha che mikonin? aya shojaate hamoon emza jam kardan ro ham darin?!dar zemn ta jaii ke man midoonam va etella daram inha zanha ro ta hade emkan rahnamaii va ershad ham mikonan, kami tahghigh konin lotfan